İş Yerinde Mizahın Psikolojisi

Hazırlamış olduğu dosyaların çoğunda özellikle psikolojik konulara özel bir yer ayıran BBC Türkçe servisi bu hafta “İş yerinde mizah” konusunu ele aldı. İlginç bilgilerin yer aldığı dosyanın ayrıntıları şöyle:

Dünyanın neresinde olursanız olun, biraz mizah, günde yaklaşık 8 saat geçirdiğiniz iş yerlerini çok daha keyifli hale getirebilir.

Ancak gerçekten komik olan bir patron ya da çalışanlar için, komik olmayan ve uygunsuz şakalar yapan iş arkadaşları itici de olabilir.

Peki mizah iş ortamınızı tam olarak nasıl iyileştirebilir? Gerçekten komik olmayı başaran bir çalışanın itibarı artar mı?

Otomotiv devi General Motors Kanada’nın Başkanı Steve Carlisle, Ontario eyaletindeki genel müdürlük binasına gidip çalışanlarına şakalar yapmaya ve mizah sayesinde onlarla bağ kurmaya çalışıyor.

Kendine güven ve becerileri yansıtıyor

Carlisle, “Mizah duygusunun liderlik ‘paketinin’ bir parçası olduğunu düşünüyorum” diyor ve ekliyor:
“Mizah, insanların daha rahat olmalarını ve böylece işlerini daha etkin bir şekilde yapmalarını sağlıyor.”

Philadelphia Üniversitesi İşletme Profesörü Maurice Schweitzer da, tam olarak bunu tavsiye ediyor. Schweitzer, “Riskli İş: Mizah itibarınızı yükselttiğinde ya da azalttığında” adlı çalışmanın yazarlarından.

Bu araştırmaya göre, mizah yönünü kullanan çalışanlar ve yöneticiler, işyerinde kendilerine güveni yüksek ve işinin ehli bireyler olarak algılanıyor. Böylece ofisteki statüleri de yükselmiş oluyor.

‘Komik olmak risk almak demek’

Profesör Schweitzer, iş yeri ortamında insanların gözlerini kendine güveni olanlara çevirdiğini söylüyor:

“Komik olmak risk almak demek. Risk alabilmek de, kendine güveni gösterir.”

Peki çalışanlar mizah yönü güçlü iş arkadaşlarının işlerinde daha yetkin olduğunu düşünüyorlar mı?

Schweitzer, iyi bir şaka yapabilmenin hem zeka hem de empati göstergesi olduğunu, bunun da insanların gözünde daha yüksek becerilere sahip olunduğu izlenimi yarattığını ifade ediyor:
“Komik olmak, başkalarının bakış açılarını ve neyi komik bulabileceklerini dikkate almayı gerektiriyor.

“Yani komik olmak demek, iyi zamanlamanın önemini bilmek ve komik olanla aşağılayıcı olan arasındaki ince çizgiyi görebilmek demek.”

Hiyerarşik şirkette ilişkiler yatay bir hal alıyor

Maurice Schweitzer’a göre, uygunsuz, aşağılayıcı ya da komik olmayan şakalar yapan insanlar yine ‘kendine güvenli’ çalışanlar olarak görülse de, bu durum, becerilerine ilişkin soru işaretleri yaratıyor.

Aynı araştırmaya göre, yüksek kendine güven ile düşük becerilerin bir araya gelmesi, iş yerindeki konumunuzu da zedeliyor.

Sonuçta ABD’nin çok izlenen dizisi The Office’in kurgu karakteri olan ve utanç verici şakalar yapan patron David Brent gibi olmak istemezsiniz.

Toronto’da bulunan Plasticity Labs şirketinin ortağı Jennifer Moss, “Mizah, hiyerarşik bir şirkette ilişkilerin yatay bir hale gelmesini sağlıyor” diyor.

The Office dizisinin karakteri David Brent, kendisinin tam bir komedyen olduğunu söyleyen bir yönetici rolünde.

Duygusal zeka ve iş hayatında mutluluk üzerine araştırmalar yapan Moss, çalışanlarla güçlü etkileşim için komik olmanın önemini vurguluyor.

Profesör Schweitzer’a göre, mizahın iyi kullanıldığı bir örnek de, 2009’da Twitter’ın eski operasyon direktörü (COO) Dick Costolo’nun paylaştığı şu tweet:

“Yarın Twitter’da COO olarak ilk günüm. İlk adım: CEO’nun kuyusunu kaz, gücü elinde topla.”

Costolo tam bir yıl sonra gerçekten Twitter’ın CEO’su oldu ve 2015’te şirketten ayrılana kadar 5 yıl bu görevini sürdürdü.

İş yerinde eğlenmek duygusal tükenmişliği azaltıyor

Biraz eğlenmek, yoğun çalışmanın olumsuz etkilerinin giderilmesine de yardımcı oluyor.

2006’da yayınlanan bir araştırma, iş yerinde daha çok eğlenebilen sağlık çalışanlarının, duygusal yorgunluk düzeyinin de daha az olduğunu ortaya koydu.

Çalışanların kendiyle dalga geçmesi, uzmanların tavsiye ettiği bir başka mizah şekli. Zira insanın kendiyle dalga geçebilmesi espriyi yapanın da insani yönünü gösteriyor.

Alaycı şakalara dikkat

İğneleyici şakalar da etkin bir mizah türü olsa da, güven ve şakacılığın taraflar arasında var olmadığı bir ortamda, acımasızca ya da küstahça bulunabiliyor.

Columbia Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden Profesör Adam Galinsky, “Alaycılık, kelimelerin nasıl yorumlanabileceğini ve düşünmenin esnekliğini anlayacak bilişsel kapasiteyi gerektiriyor. Bu, herkesin sahip olmadığı, özel bir sosyal zeka türü” diyor.

Yöneticilerin, bu gibi şakalar yapması ise daha da riskli olabiliyor ve çalışanlar üzerinde stres yaratabiliyor. Yöneticinin yaptığı bir şaka çalışan tarafından hoş karşılanmayabileceği gibi, cinsel taciz gibi suçlamalara bile neden olabilir.