Diyet Psikolojisi

Bir beslenme programına uymaya çalıştığımızda hayatımızı genel olarak stres, üzüntü, endişe gibi olumsuz duygular kaplar. Bu durum başarısız olma korkusu ve yemek yeme olayına yüklediğimiz anlamlardan kaynaklanmaktadır. Diyet programına başladığımızda ilk yaptığımız hata; neden bunu yaptığımızı tam olarak anlayamamaktır. Öncelikle sağlıklı yaşamın ne olduğunu ve bunun neden bir ihtiyaç haline geldiğini öğrenmemiz gerekir. Çünkü zihnen hazır olur ve kararlı davranırsak her şey çok daha kolay olacaktır. Bunun için bu işi başarmanın neden önemli olduğunu belirten notlar alıp görebileceğimiz yerlere koymak başlangıç için iyi bir yöntem olabilir. Ayrıca şuan rahatsız olduğumuz durumdan kurtulmak için görsellerle de kendimizi motive edebiliriz. Girmek istediğimiz kıyafetler, ulaşmayı umduğumuz eski kilomuz veya şu an hoşumuza gitmeyen görüntümüz bizi hayallerimiz için tetikleyecektir.

Duygusal düzensizliklerimiz de diyet sürecini olumsuz olarak etkiler. Yaşadığımız üzücü olaylar veya iş yoğunluğunun sebep olduğu aşırı stres bizi fazla yemeye itebilir. Bu noktada böyle sancılı süreçleri nasıl atlatabileceğimizi bilmek önemlidir. Kendimizi kötü hissettiğimizde öncelikle durum değerlendirmesi yapmamız çözüme kavuşmamızda yardımcı olacaktır. O an hissettiğimiz yeme isteği gerçek bir açlık sonucu mu yoksa duygusal açlığın verdiği sinyaller sonucu mu oluşmaktadır, doğru teşhis etmek gerekir. Çünkü dediğimiz gibi bazen duygusal değişikliklerle baş edebilmek için esasında aç olmamamıza rağmen yemek yemeyi tercih etmekteyiz. En son yediğimiz yemeğin üzerinden eğer iki saat geçmemişse, bu gerçek bir açlık değildir. Böyle bir durumda ilk olarak bu hissin geçmesini beklememiz ve kendimizi yeme düşüncesinden uzak tutmamız lazımdır. Hafif müzik eşliğinde işimize odaklanmak, el gibi farklı uğraşlar edinmek, yoga ve benzeri stresimizi azaltacak sporlarla ilgilenmek zamanı geçirmek açısından etkili olacaktır. Fakat bu düşünceden kurtulamıyor ve bastıramıyorsak, zaman geçtikçe daha stresli bir hale dönüşeceğinden kendimizi daha fazla tutmayıp porsiyon kontrolü yaparak tüketebiliriz. Besin günlüğü tutup otokontrolümüzü yapmak da bu süreçleri değerlendirmek adına faydalı olacaktır.

Diyet yaptığımız dönemde bizi baskı altına alan bir faktör daha vardır: çevre. Etrafımızdaki aile bireylerimiz, akrabalarımız veya dostlarımız bu süreçte bizi kötü etkileyebilirler; ama bunu iyi yöne döndürmek bizim elimizdedir. Çevremizdekiler sürekli kilo veremediğimizi, bu durumun çok önemli olmadığını ve erteleyebileceğimizi ya da amacımıza asla ulaşamayacağımızı söyleyebilirler. Bizler de onların iteklemeleriyle kaçamaklar yapar ve sonrasında da ‘başaramayacağım, ya hep ya hiç, istikrarsızım’ gibi düşüncelerle kendimizi hedeflerimizden tamamen uzaklaşmış hissedebiliriz. Ama böylesi tutumlar yanlıştır, çünkü herkesin hayatında inişler ve çıkışlar vardır. Tek düze bir hayatın olmasını, her şeyin sorunsuz rutin bir şekilde ilerlemesini beklemek asıl doğru olmayandır. Kendimizi suçlamak yerine çözüme odaklanmak ve hatalarımızı telafi etmek güzel bir davranış olacaktır. Örneğin; çay saatlerinde arkadaşlarımızlayken fazla kaçırdığımızda kendimizi cezalandırıp birkaç gün hiçbir şey yemeyip detokslar yapmak yerine, bu durumu diyetisyenimize açıklayıp duygularımızı paylaşmak ve olumsuz düşüncelerden sıyrılıp küçük önerileri değerlendirmek bizi daha mutlu edecektir. Diyet yaparken istikrarlı olmak tabi ki önemlidir ama kimse mükemmel değildir, elbette eksiklerimiz ve fazlalarımız olacaktır. Kendimize yüklenmeyip, sonuçları güzelleştirmeye odaklanmalıyız. Yakınlarımıza diyet yaptığımızı duyurmak, onlara bu konuda kurallarımız olduğunu ve kararlı olduğumuzu belirtmek, net ve güvenli bir duruş sergilemek önemlidir. Gelecekle ilgili hayal kurup planlar yapmak motivasyonumuzu yükseltecek ve kendimize inancımızı arttıracaktır. Unutmayalım ki bir hedefe ulaşmanın en kolay yolu; doğru rotayı belirleyip, emin adımlarla yürümektir.
Dyt. Mervenur DEĞER