‘İyi’ çocuk yetiştirmek için 5 yöntem

Çocuk yetiştirmek dünyanın en zor işi. Empati yeteneği gelişmiş, başkalarına ilgi gösteren, etik değerlere saygılı bir çocuk büyütmek için Harvard Üniversitesi psikologlarının çeşitli araştırmalar çerçevesinde kritik önerileri var.

Dünyanın en iyi üniversitelerinden Harvard’da psikologlar ‘iyi’ bir çocuğun ‘nasıl’ yetiştirilebileceği üzerinde çalışıyor. Üniversite ‘Making Caring Common Projesi’ ile eğitimci ve ailelere çeşitli araştırmalar çerçevesinde rehberlik hizmeti veriyor. Projeyle topluma karşı saygılı, sorumluluk sahibi ve başkalarıyla ilgilenmeyi öğrenmiş çocukların nasıl yetiştirilebileceği konusunda önemli içerikler paylaşılıyor. İşte uzmanların sunduğu beş önemli öneri:

SEVGİ DOLU İLİŞKİLER GELİŞTİRİN

İlgi ve saygıyı sözle değil, kendilerine böyle davranıldığında öğrenirler. Eğer çocuğunuz aşkı hissederse, yansıtır. Bu algı, çocuk gelişiminde değerlerin öğrenilmesi ve uygulanması konusunda çok önemli bir yer tutar.

Bunun birçok yolu var:

, Onların fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarıyla ilgilenmek,
, İstikrarlı ve güvenli bir aile ortamı sağlamak,
, Duygusal yakınlık sergilemek, bireysel kişiliklerine saygı duymak,
, Hayatlarına gerçekten ilgilerini çeken bir alanda uğraşlar katabilmek,
, Onlarla görüş alışverişinde bulunmak, başarı ve çabalarını onaylamak.

2- ONUN İÇİN GÜÇLÜ BİR ROL MODEL OLUN

Çocuklar etik değerleri ve davranışları bizi izleyerek öğrenir. Yetişkinlerin diğerlerine karşı tutumları da bu süreçte çok önemli. Öğretilenlerin pratiğe dökülmesi çocuk yetiştirmede çok büyük bir yer tutar.

Anne ve babaların kendidavranışlarında adil, dürüst, problem çözerken barışçıl, öfkesini kontrol edebilen bireyler olmak için özen göstermeleri gerekir.

Tabii ki kimse her zaman mükemmel değil. Önemli olan çocuklara alçak gönüllülük, farkındalık, hata ve kusurları kabul etme konusunda dürüst olabilmeyi öğretmek. Çocuklar eğer size güvenir ve saygı gösterirse sizin gibi olmak ister.

GEREKTİĞİNDE ÖZÜR DİLEMEYİ DE BİLİN

Dürüstlük ve tevazuyu elden bırakmayın. Hata yaptığınızda çocuğunuzla konuşun. Özür dileyin. Bir daha aynı hatayı yapmaktan nasıl kaçınabileceğinize dair planınızı bilmesine izin verin.
Kendinizle de ilgilenin. Arkadaşlarınızla zaman geçirin. Yürüyüş yapın. Stresinizi azaltacak aktiviteleri yaparsanız çocuğunuza karşı o denli nazik ve anlayışlı olursunuz. Başkalarını da yetiştirme süreçlerine dahil edin. Bu sayede çocuğunuz sizin insanlarla ilişkilerinizi daha net görecek ve sizi rol model alacak.

3- BAŞKALARIYLA İYİ İLİŞKİLER KURMASI İÇİN FIRSATLAR YARATIN

Çocukların başkalarına nasıl ilgi gösterileceğini öğrenmesi için yardıma ihtiyacı var. Araştırmalar, minnettarlığını ifade etme alışkınlığına sahip kişilerin daha yardımsever, merhametli, bağışlayıcı olduğunu gösteriyor. Ayrıca bu insanların daha sağlıklı ve mutlu olma ihtimalleri de artıyor. Memnun olmayı ve ilgi göstermeyi bilen çocuklar, saygıyı da öğrenir. Arkadaşının ev ödevine yardım eden bir çocuk, başkalarıyla ilgilenmede çok önemli bir yol kat etmiş demektir.

SORUMLULUK VERİN

Onlara gerçek sorumluluklar verin. Günlük ev işlerinde size yardımcı olabilirler. Her şeyde olmamak üzere çocuğunuzu övün, sıra dışı ve gerçekten önemli yardımlarda bunu yapmaya özen gösterin.

Onunla bir film ya da programdaki davranışlar hakkında konuşun. Örneğin bir karakterin kararıyla ilgili ne düşündüğünü sorun. Ne düşündüğünü anlamak için bu diyaloglar çok yararlı.
“Teşekkür ederim” demeyi öğrenmesi, ileride insanlarla ilişkilerinde çok önemli, sihirli bir kelimeyi hayatına katması anlamına geliyor. Hayatına girenlere memnuniyetini ifade etmesi için onu cesaretlendirin, zorlamadan örnek olun.

4- EMPATİ KURMAYI ÖĞRETİN

Her çocuk ailesi ve arkadaşlarıyla ilgilenir. Bu ilgi çemberinin genişlemesi ailelerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri. Ancak bir çocuğun diğer insanlarla empati kurmayı öğrenmesi gerekir.

Onların sınırlı ilgi çemberlerini biraz daha genişletmeleri için öncelikle bu yönde algılarının açık olması lazım. Özellikle günümüzde ilgi çemberinin genişlemesi, diğer kültür ve topluluklarla etkin etkileşim kurmada çok büyük bir role sahip.

ZORLUKLARLA YÜZLEŞTİRİN

Zorluklarla yüzleşmesini sağlayın. Hassas durumdaki insanların nasıl düşündüklerini ve ne hissettiklerini anlamasına yardımcı olun. Sınıfa yeni gelen ve mutsuz öğrenciyle empati kurabilmesi ilgi çemberini genişletir. Akranlarının ne tip zorluklarla karşı karşıya olduğuna dair bilgi sahibi olmasını sağlayın. Onunla konuşun. Haberlerden bahsedin, ne düşündüğünü öğrenin. Empati kurmanın anahtarlarından biri de dinlemek. Ona dinlemenin önemini anlatın.

5- DEĞİŞİMLER YARATABİLEN BİR BİREY OLMASI İÇİN TEŞVİK EDİN

Onlara ‘adalet’ gibi etik kavramları anlamaları için yardımcı olun. Çocuklar ayrıca toplumda iyi yönde değişimler için liderlik rolünü almakla da ilgilenir. İyilik için bir şeyleri kovalamaya meyillidir.

Etik çelişkileri kullanın. Örneğin en yakın arkadaşının, hiç sevmemesine rağmen mahalleye yeni taşınan komşunuzu doğum gününe davet etmesinin etik açıdan doğru olup olmayacağı konusunda düşünmesini sağlayın.

ÇÖZÜM ÜRETEBİLMESİNİ SAĞLAYIN

Siber zorbalık gibi problemler karşısında önlem almaları için cesaretlendirin. Evsizler, okuyamayan kız çocukları gibi daha büyük problemlere karşı duyarlı olması için fırsatlar sunun. ‘Birlikte yapma kültürü’nü kazanması için destek olun. Çözüm üretebilen ve takım çalışmasını öğrenen bir çocuk, pozitif değişimler yaratmaya başlar ve bunu kalıcı kılabilir.

—